Хьэрыпыбзэм и хъэтlымрэ, гьэммэ жузымрэ Къурlэн тхылъым деж щызэгъэщlэн: Тхылъыр адыгэбзэкlэ тхащ, зытхар шейхъ Хьэйсэм Сэрхьанщ. Нэсхъкlэ зэджэ хъэтlым урегъасэр тхылъым, хьэрып алифбэм и хьэрыфхэм я тхыкlэу хъуар уегъэлъагъур, дин тхылъ зэмылlэужьыгъуэхэм дежи щапхъэхэр щыуегъэлъагъу. Апхуэдэ къабзэу Уэсмэн хъэтlым урегъасэр. Уэсмэн хъэтlыр Къурlэн лъапlэр , хъэлиф Уэсмэным ( Аллыхьыр арэзы зыхуэхъунум) и зэманым зэратха хъэтlыр арщ . Тхылъыр хуабжьыу тхылъыфlщ икlи гъэщlэгъуэнщ, цlыкlухэми ,инхэми , хьэрыпыбзэ зыщlэхэми , зымыщlэхэми псоми зэхуэдэу ятегъэпсыхьауэ щытщ.