الحاقة
Al-Haqqah
The Reality
1 - Al-Haqqah (The Reality) - 001
ٱلۡحَآقَّةُ
Ал – Хаакка!
2 - Al-Haqqah (The Reality) - 002
مَا ٱلۡحَآقَّةُ
«Ал – Хаакка» дегени эмне?!
3 - Al-Haqqah (The Reality) - 003
وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا ٱلۡحَآقَّةُ
(Оо, Мухаммад!) «Ал – Хаакка» эмне экенин сен кайдан билмек элең?[1]
[1] «Аль-Хаакка» (Акыйкатта болуучу) Кыяматтын бир нече атактуу ысымдарынын бири. Кыямат кайымдын мындан башка да «Аль-Кариьа” (Катуу согуучу), “Аль-Ваакеьа” (Окуя), “Ат-Тоомма” (Чоң апаат), “Ас-Соохха” (Катуу добуш), Ас-Сааьа” (Саат) ж.б.у.с. аталыштары дагы бар.
4 - Al-Haqqah (The Reality) - 004
كَذَّبَتۡ ثَمُودُ وَعَادُۢ بِٱلۡقَارِعَةِ
«Самуд» менен «Аад» (коому) Кыяматты жалганга чыгарышкан эле.[1]
[1] “Самуд” – бул Хижр деген жерде (Азыркы Саудияга караштуу аймак) жашаган илгерки бир уруунун аты. Аллах таала аларга Салих пайгамбарды жиберип, Аллахка, кыяматка ишенүүгө жана Өзүнүн пайгамбары көргөзгөндөй жашоого буюрган. Ал эми, “Аад” болсо Хазрамаут деген жерде жашаган илгерки уруунун аты. Аллах таала аларга Худ пайгамбарды жиберген.
5 - Al-Haqqah (The Reality) - 005
فَأَمَّا ثَمُودُ فَأُهۡلِكُواْ بِٱلطَّاغِيَةِ
Анан… Самуд (эли жүрөк жарган) ач айкырык менен кыйратылды.
6 - Al-Haqqah (The Reality) - 006
وَأَمَّا عَادٞ فَأُهۡلِكُواْ بِرِيحٖ صَرۡصَرٍ عَاتِيَةٖ
Ал эми, Аад болсо, кутурган бороон шамал менен өлтүрүлдү.
7 - Al-Haqqah (The Reality) - 007
سَخَّرَهَا عَلَيۡهِمۡ سَبۡعَ لَيَالٖ وَثَمَٰنِيَةَ أَيَّامٍ حُسُومٗاۖ فَتَرَى ٱلۡقَوۡمَ فِيهَا صَرۡعَىٰ كَأَنَّهُمۡ أَعۡجَازُ نَخۡلٍ خَاوِيَةٖ
(Аллах) ал шамалды алардын үстүнө жети түн, сегиз күн токтоосуз «кызмат кылдырып» койду. Анан сен (оо, көрүүчү) ал жердеги адамдарды оонап, айкалышып жаткан курма дарагынын денелери сыяктуу кароосуз өлүп жаткандарын көрөсүң!
8 - Al-Haqqah (The Reality) - 008
فَهَلۡ تَرَىٰ لَهُم مِّنۢ بَاقِيَةٖ
Эми, карачы (алардан бирөө-жарымынын) өлбөй калганын көрөөр бекенсиң?!
9 - Al-Haqqah (The Reality) - 009
وَجَآءَ فِرۡعَوۡنُ وَمَن قَبۡلَهُۥ وَٱلۡمُؤۡتَفِكَٰتُ بِٱلۡخَاطِئَةِ
Анан Фараон, андан мурунку (каапыр) адамдар жана көңтөрүлгөн шаар (элдери – Лут коому) каапырчылык (иштерди) жасашып,
10 - Al-Haqqah (The Reality) - 010
فَعَصَوۡاْ رَسُولَ رَبِّهِمۡ فَأَخَذَهُمۡ أَخۡذَةٗ رَّابِيَةً
Раббисинин пайгамбарына каршы чыгышты эле, (Рабби) аларды өтө катуу азап менен кыйратты!
11 - Al-Haqqah (The Reality) - 011
إِنَّا لَمَّا طَغَا ٱلۡمَآءُ حَمَلۡنَٰكُمۡ فِي ٱلۡجَارِيَةِ
(Нух доорундагы топон) суу ташкан убакытта, Биз (каапырларды кыйратып) силерди кемеде көтөрүп койгон элек.
12 - Al-Haqqah (The Reality) - 012
لِنَجۡعَلَهَا لَكُمۡ تَذۡكِرَةٗ وَتَعِيَهَآ أُذُنٞ وَٰعِيَةٞ
Аны (кемени) силерге үлгү-сабак кылуу үчүн жана акылдуу адамдар (сабак катары) билип жүрүү үчүн.
13 - Al-Haqqah (The Reality) - 013
فَإِذَا نُفِخَ فِي ٱلصُّورِ نَفۡخَةٞ وَٰحِدَةٞ
Эми, качан «Сур» (деп аталган чоор) бир ирет тартылганда,[1]
[1] Кыямат кайым башталганынын бир белгиси Исрафил периштенин “Сур” деген кернейди тартуусу. Ошол замат топуракта чирип жаткан денелер жамгырдан кийин жайнап чыккан өсүмдүктөр сыяктуу өнүп чыга баштайт. Кийин аларга рухтары учуп келип, биригет.
14 - Al-Haqqah (The Reality) - 014
وَحُمِلَتِ ٱلۡأَرۡضُ وَٱلۡجِبَالُ فَدُكَّتَا دَكَّةٗ وَٰحِدَةٗ
жер менен тоолор көтөрүлүп, бир ирет кагыштырылып (тоолор упадай урап, жер менен тегиз болуп калганда,)
15 - Al-Haqqah (The Reality) - 015
فَيَوۡمَئِذٖ وَقَعَتِ ٱلۡوَاقِعَةُ
Дал ошол күндө Ваакеьа (кыямат) болот.
16 - Al-Haqqah (The Reality) - 016
وَٱنشَقَّتِ ٱلسَّمَآءُ فَهِيَ يَوۡمَئِذٖ وَاهِيَةٞ
Жана ал күндө үлпүлдөк (алсыз) болуп калган асман жарылганда,
17 - Al-Haqqah (The Reality) - 017
وَٱلۡمَلَكُ عَلَىٰٓ أَرۡجَآئِهَاۚ وَيَحۡمِلُ عَرۡشَ رَبِّكَ فَوۡقَهُمۡ يَوۡمَئِذٖ ثَمَٰنِيَةٞ
жана асмандын ар тарабында периштелер (Аллахтын кызматына даяр туруп), алардын үстүндө сегиз (күч - кубаттуу периште) Раббиңдин Аршын көтөргөндө,[1]
[1] Аллах тааланын “Арш” деп аталган Улук Тактысын көтөрүү вазыйпасы жүктөлгөн периштелердин күчү жана келбет-көлөмү жөнүндө Абу Дауддун “Сунан” китебинде келген бир хадисте пайгамбарыбыз саллаллоху алайхи ва саллам мындай дегени баяндалат: “... Аршты көтөргөн периштелерден биринин кулагынын жумшагынан желкесине чейин жети жүз жылдык жол” (Ибн Касир).
18 - Al-Haqqah (The Reality) - 018
يَوۡمَئِذٖ تُعۡرَضُونَ لَا تَخۡفَىٰ مِنكُمۡ خَافِيَةٞ
дал ошол күндө силер (Раббиңерге) жолуктуруласыңар. Силердин эч бир сыр(ыңар) жашыруун калбайт.[1]
[1] Анан Аллах таала жеке Өзү сот-сурагын жүргүзө баштайт. Элдерге бул дүйнөдөгү жасаган иштеринин тизмеси – амал баракчалары (китептери) таратылат. Ал китептерди ар бир адам баласынын эки желкесинде олтурган эки периште бардык жашыруун иштерине чейин жазып алышкан болчу. Ошондо жакшылардын китептери оң тарабынан, жамандардын китеби сол тарабынан берилет.
19 - Al-Haqqah (The Reality) - 019
فَأَمَّا مَنۡ أُوتِيَ كِتَٰبَهُۥ بِيَمِينِهِۦ فَيَقُولُ هَآؤُمُ ٱقۡرَءُواْ كِتَٰبِيَهۡ
Кимге китеби оң тарабынан берилсе, ал (сүйүнгөн бойдон мындай) дейт: «Эй,! Мына, менин китебимди окуп көргүлө!
20 - Al-Haqqah (The Reality) - 020
إِنِّي ظَنَنتُ أَنِّي مُلَٰقٍ حِسَابِيَهۡ
Мен бул эсеп-китебиме жолугууга анык ишенген болчумун!»
21 - Al-Haqqah (The Reality) - 021
فَهُوَ فِي عِيشَةٖ رَّاضِيَةٖ
Анан ал өзү ыраазы болгон жашоодо -
22 - Al-Haqqah (The Reality) - 022
فِي جَنَّةٍ عَالِيَةٖ
– эң жогорку бейиште болот.
23 - Al-Haqqah (The Reality) - 023
قُطُوفُهَا دَانِيَةٞ
Анын мөмөлөрү (отурган жерден кол сунсаң эле жеткидей аралыкта) ийилип турут.
24 - Al-Haqqah (The Reality) - 024
كُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ هَنِيٓـَٔۢا بِمَآ أَسۡلَفۡتُمۡ فِي ٱلۡأَيَّامِ ٱلۡخَالِيَةِ
(Анан аларга айтылат) «Өткөн (дүйнө жашоосунда) жасаган (сооптуу) ишиңер себептүү жегиле, ичкиле – аш болсун!»
25 - Al-Haqqah (The Reality) - 025
وَأَمَّا مَنۡ أُوتِيَ كِتَٰبَهُۥ بِشِمَالِهِۦ فَيَقُولُ يَٰلَيۡتَنِي لَمۡ أُوتَ كِتَٰبِيَهۡ
Ал эми, (амал) китеби сол тарабынан берилген (бактысыз адамдар кайгырып мындай) дешет: «Атаганат! Менин китебим берилбей эле койсо экен
26 - Al-Haqqah (The Reality) - 026
وَلَمۡ أَدۡرِ مَا حِسَابِيَهۡ
жана эсебим кандай экенин билбей эле калсам экен...,
27 - Al-Haqqah (The Reality) - 027
يَٰلَيۡتَهَا كَانَتِ ٱلۡقَاضِيَةَ
Кана эми, ал (менин өлүмүм) чечүүчү болсо! (кайра тирилүү деген болбосо!)
28 - Al-Haqqah (The Reality) - 028
مَآ أَغۡنَىٰ عَنِّي مَالِيَهۡۜ
Мал-дүйнөм мага пайда бербей калды!
29 - Al-Haqqah (The Reality) - 029
هَلَكَ عَنِّي سُلۡطَٰنِيَهۡ
Менин күч-кубатым (салтанат-бийлигим) жок болуп кетти!»[1]
[1] Мына ушинтип муң-арманын айтып бүтүп-бүтөлекте эле, анын үстүнөн Аллах тааланын каардуу бирок, адилет өкүмү жарыяланат.
30 - Al-Haqqah (The Reality) - 030
خُذُوهُ فَغُلُّوهُ
(Оо, периштелер!) Аны кармап, кишендегиле!
31 - Al-Haqqah (The Reality) - 031
ثُمَّ ٱلۡجَحِيمَ صَلُّوهُ
Кийин тозокко таштагыла!
32 - Al-Haqqah (The Reality) - 032
ثُمَّ فِي سِلۡسِلَةٖ ذَرۡعُهَا سَبۡعُونَ ذِرَاعٗا فَٱسۡلُكُوهُ
Андан соң узундугу жетимиш чыканак келген чынжырга өткөргүлө!»[1]
[1] Аяттын арабча текстинде «услукууху» деп келген сөздү кээ бир котормочулар «байлагыла», «таңгыла» деп которушат. Бирок, мунун сөздүктөгү мааниси «жүргүзүү», «өткөрүү». Демек, күнөөкөр, тозоку пенде узундугу жетимиш чыканак болгон чынжырга, шыкка өткөрүлгөн шишкебек сыяктуу өткөрүлөт. Узун чынжыр кылмышкердин арка жагынан киргизилип, оозунан чыгарылат. Мындай азаптан Аллахтын Өзү сактасын! (Садий).
33 - Al-Haqqah (The Reality) - 033
إِنَّهُۥ كَانَ لَا يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ ٱلۡعَظِيمِ
(Себеби), Ал Улук Аллахка ыйман келтирбеди.
34 - Al-Haqqah (The Reality) - 034
وَلَا يَحُضُّ عَلَىٰ طَعَامِ ٱلۡمِسۡكِينِ
жана бей-бечараларды тамактандырууга (эч кимди) кызыктырбады.
35 - Al-Haqqah (The Reality) - 035
فَلَيۡسَ لَهُ ٱلۡيَوۡمَ هَٰهُنَا حَمِيمٞ
Ал (азаптуу) күндө ал жерде ага (эч бир) дос-жардамчы болбойт.
36 - Al-Haqqah (The Reality) - 036
وَلَا طَعَامٌ إِلَّا مِنۡ غِسۡلِينٖ
Тамак-аш да болбойт. Бир гана «гислийн» (деген «тамак»)[1] болот.
[1]«Гислийн» - бул тозокто күйгөн кылмышкерлердин денесинен агып чыккан ириңден даярдалган «тамак». Ал өтө кайнак, эң ачуу жана адам чыдагыс сасык болот.
37 - Al-Haqqah (The Reality) - 037
لَّا يَأۡكُلُهُۥٓ إِلَّا ٱلۡخَٰطِـُٔونَ
Аны күнөөлүү адамдар гана жейт.
38 - Al-Haqqah (The Reality) - 038
فَلَآ أُقۡسِمُ بِمَا تُبۡصِرُونَ
Мен силер көргөн нерселер менен ант ичип...,
39 - Al-Haqqah (The Reality) - 039
وَمَا لَا تُبۡصِرُونَ
Жана силерге көрүнбөгөн (бардык) нерселер менен ант ичип (айтамын):
40 - Al-Haqqah (The Reality) - 040
إِنَّهُۥ لَقَوۡلُ رَسُولٖ كَرِيمٖ
«Ал (Куран) Улук пайгамбардын (Аллах үйрөткөн) Сөзү!
41 - Al-Haqqah (The Reality) - 041
وَمَا هُوَ بِقَوۡلِ شَاعِرٖۚ قَلِيلٗا مَّا تُؤۡمِنُونَ
Ал акындын сөзү эмес! Өтө аз ыйман келтирип жатасыңар!
42 - Al-Haqqah (The Reality) - 042
وَلَا بِقَوۡلِ كَاهِنٖۚ قَلِيلٗا مَّا تَذَكَّرُونَ
Ал бакшы-көзү ачыктын да сөзү эмес![1] (Аллахты) өтө аз эскерип жатасыңар!
[1] Кээ бир каапырлар “Мухаммад жиндер менен байланыш түзгөн бакшы. Ага кабарларды жиндер жеткирип турат” дешкен. Бул аят ошолорго жооп.
43 - Al-Haqqah (The Reality) - 043
تَنزِيلٞ مِّن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Ал – ааламдардын Раббиси тарабынан түшүрүлгөн.
44 - Al-Haqqah (The Reality) - 044
وَلَوۡ تَقَوَّلَ عَلَيۡنَا بَعۡضَ ٱلۡأَقَاوِيلِ
Эгер ал (Мухаммад) (Курандагы) кээ бир сөздөрдү (ойлоп чыгарган жана «ушул – Аллахтын сөзү» деп, аны) Бизге оодарган болсо,
45 - Al-Haqqah (The Reality) - 045
لَأَخَذۡنَا مِنۡهُ بِٱلۡيَمِينِ
Биз аны күч менен кармап, өч алмакпыз.
46 - Al-Haqqah (The Reality) - 046
ثُمَّ لَقَطَعۡنَا مِنۡهُ ٱلۡوَتِينَ
Кийин жүрөк тамырын үзүп жибермекпиз!
47 - Al-Haqqah (The Reality) - 047
فَمَا مِنكُم مِّنۡ أَحَدٍ عَنۡهُ حَٰجِزِينَ
Анан силердин араңардан эч ким аны (Бизден) куткарып кала алмак эмес!
48 - Al-Haqqah (The Reality) - 048
وَإِنَّهُۥ لَتَذۡكِرَةٞ لِّلۡمُتَّقِينَ
Ал (Куран) такыба кишилер үчүн эскерме-сабак.
49 - Al-Haqqah (The Reality) - 049
وَإِنَّا لَنَعۡلَمُ أَنَّ مِنكُم مُّكَذِّبِينَ
Силердин араңарда (Куранды) «жалган» дегендер бар экенин Биз эң жакшы билебиз!
50 - Al-Haqqah (The Reality) - 050
وَإِنَّهُۥ لَحَسۡرَةٌ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ
Ал каапырларга кайгы![1]
[1] Курандын каапырларга кайгы болушунун себеби, акыретте алар «Эх! ушул Куранга ээрчигенибизде азапка жолукпайт болчубуз!» деп кайгы тартышат. (Садий).
51 - Al-Haqqah (The Reality) - 051
وَإِنَّهُۥ لَحَقُّ ٱلۡيَقِينِ
Ал – анык Чындык!
52 - Al-Haqqah (The Reality) - 052
